Als Gerard ’s morgens aanschuift aan de gemeenschappelijke tafel in Salix, neemt hij steevast plaats tegenover het grote raam dat zicht biedt op de groentebedden van de kwekerij in OlmenEs. Gerard heeft zelf jarenlang in de tuin gewerkt en kent nog alle namen van zijn oud-collega’s. “Ze zitten waarschijnlijk nog aan de koffie. Oh kijk, daar heb je Christina al.” Vanachter het raam somt hij vervolgens op wie er allemaal verder langskomen, inmiddels een vast ochtendritueel in Salix. Daarna pakt Gerard zijn krantje op.
Gerard wordt binnenkort 75 jaar. Na zijn ‘pensionering’ van de tuin verleende hij de afgelopen jaren nog de nodige hand en spandiensten in de Tilia en het magazijn van OlmenEs. Gerard heeft nu eenmaal graag wat om handen. En hij is er een van de oude stempel, als hij ergens aan begint dan moet het ook af. Sinds vorig jaar moet Gerard het wat kalmer aan doet, maar daarbij zit zijn arbeidsethos hem een beetje in de weg. Wel willen, maar niet meer zo goed meekunnen; wat blijft er dan voor je over binnen de woon- en werkgemeenschap van OlmenEs?
Die vraag hield de instelling al langere tijd bezig. Het doen van zinvol werk is weliswaar een van de kerngedachten van OlmenEs, maar voor sommige bewoners komt de lat op enig moment te hoog te liggen. Zij worden ouder, of krijgen met een veranderende gesteldheid te maken waardoor de dagelijkse arbeidspraktijk meer van hen vraagt dan zij nog aankunnen. “Om de kwetsbare bewoners recht te doen, hebben we in het voorjaar de nieuwe werkplaats
Salix opgezet”, vertelt teamleider Meindert. “In Salix staat de sfeer voorop. Van daaruit proberen we in gezamenlijkheid naar een doel toe te werken. Zo blijven de bewoners bezig en betrokken, maar zonder dat we ze overvragen. Zij bepalen zelf hun inzet en het tempo waarin zich dat voltrekt.”
De directe aanleiding om de knoop van deze ‘buitenwerkse opvang’ door te hakken, vormde de leefsituatie van Margit. Vanwege haar gesteldheid zat de 32-jarige Margit de laatste jaren gekluisterd aan haar rolstoel in huis, zonder werkritme, met slechts haar vaste begeleider als gezelschap. Door de relatieve afzondering van de normale gang van zaken in OlmenEs, reageerde Margit minder en minder op impulsen om haar heen. Haar toestand bracht de totstandkoming van Salix in de stroomversnelling. Nu het nieuwe onderkomen er staat, bezoekt Margit na aanvankelijk protest - “Ik ga toch zeker niet werken!” - de werkplaats vier ochtenden per week. “In die paar maanden heb ik haar steeds actiever zien worden”, vertelt werkbegeleider Lyda. “Zo geeft ze blijk van een onvermoed talent voor puzzelen op basis van haar gevoel voor kleuren.”
“Het hoeft hier allemaal niet zo nodig”, vat Lyda de gedachte achter Salix samen. “We afficheren ons wel als werkplaats, maar productie speelt geen rol van betekenis. Niks moet, niets hoeft af, het draait vooral om beleving en gezelligheid.” Salix zal zichzelf mettertijd moeten uitvinden. Er zijn natuurlijk van te voren al een scala aan werkzaamheden en belevingsgerichte activiteiten bedacht passend bij deze groep, maar aan een vastomlijnd programma wordt nog hard gewerkt. Als ervaren begeleider is Lyda dan ook ‘gewoon’ begonnen. De eerste dag startte ze met het bakken van een cake. Een bewuste zet, want door de lekkere lucht ontstond er zo direct al een huiselijke sfeer. “Ik tast af waar de bewoners op reageren, het is nog wennen voor beide kanten. Het gezamenlijk bakken op maandag is inmiddels wel een blijvertje.” Zo ook de schildertherapie op woensdag. Afgelopen week nam therapeute Beate de Salix-groep mee naar buiten om zich in te leven in de seizoenencyclus van de boom en hun indrukken toe te vertrouwen aan het papier. In figuurlijke zin zou je kunnen zeggen dat de groep zichzelf schilderde, zegt Meindert. “Salix, of de knotwilg, staat symbool voor wedergeboorte. Met de jaren wordt de stam steeds grilliger, maar daardoor ook sterker.“
OlmenEs is een gemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking centraal in Noord Nederland. Antroposofie is onze basis. Wij bieden zorg, begeleiding en ondersteuning bij het samen wonen, samen werken en samen leven. Voor ons is de persoonlijkheid van de bewoner leidend, niet zijn beperking.